वसंत वर्णन

wasant warnan

स्वयंभू

स्वयंभू

वसंत वर्णन

स्वयंभू

पंकय वयणउ कुवलय-णयणउ केयइ-केसर-सिर-सेहरु।

पल्लव करयलु कुसुम-णहुजल्लु पइसरइ वसंत-णरेसरु॥

डोला-तोरण-वारें पईहरें। पइठु वसंतु वसंत-सिरी हरें॥

सररुह-वासहरेंहिं रव-णेउरु। आवासिउ महुअरि-अंतेउरु॥

कोइल-कामिणीउ उज्जाणेहिं। सुय-सामंत लयाहर-थाणैंहिं॥

पंकय-छत्त-दंड सर णियरेंहिं। सिहि-साहुलउ महीहर-सिहरेंहिं॥

कुसुमा-मब्जरि-धय साहारेंहिं। दवणा-गंठिवाल केयारिंहिं॥

वाणर-मालिय साहा-वंदेंहिँ। महुअर मत्तवाल (?) मयरंदेंहिँ॥

मब्जु-ताल कल्लोलावासेंहिं। भुज्जा अहिणव-फल-महणासेंहिं॥

एम पइट्ठु विरहि विद्धंतउ। गयवइ-वम्मेंहिं अंदोलंतउ॥

धीरे-धीरे अब वसंत राजा का प्रवेश हुआ। कमल उसका मुख था, कुमुद नेत्र, केतकी, पराग, सिर शेखर-सिरमुकुट, पल्लव करतल और फूल उसके और उज्ज्वल नख थे।

राजा वसंत ने डोला और तोरणों से सजे द्वार वाले वसंत श्री के घर में प्रवेश किया। कमलों के वासगृहों में शब्दरूपी नूपुर था। मधुरकारियों का अंतःपुर उसमें बसा हुआ था। उद्यानो में कोयलरूपी कामिनी थी। लता गृह के स्थानों में शुकरूपी सामंत थे। सरोवरों में कमलों के छत्र-दंड थे। पहाड़ों के शिखरों पर मयूर का नृत्य था। आम्रवृक्षों में कुसुम और मंजरी की पताकाएँ थीं। केदार-वृक्षों में दवना-लतारूपी भांडार-रक्षक थे। शाखाओं में बंदररूपी माली थे। मकरंद में मधुकरूपी मत्त बाल थे। लहरों के आवास में सुंदर ताल था। अभिनय फलों के भोजन-गृहों में अग्रभोजक थे। इस तरह गजराज कामदेव से आंदोलित विरही को जलाता हुआ वसंत पहुँचा।

स्रोत :
  • पुस्तक : पउम चरिउ (पृष्ठ 214)
  • संपादक : हंसराज बच्छराज नाहटा
  • रचनाकार : स्वयंभू
  • प्रकाशन : भारतीय ज्ञानपीठ, काशी
  • संस्करण : 1944

संबंधित विषय

यह पाठ नीचे दिए गये संग्रह में भी शामिल है

हिंदी क्षेत्र की भाषाओं-बोलियों का व्यापक शब्दकोश : हिन्दवी डिक्शनरी

हिंदी क्षेत्र की भाषाओं-बोलियों का व्यापक शब्दकोश : हिन्दवी डिक्शनरी

‘हिन्दवी डिक्शनरी’ हिंदी और हिंदी क्षेत्र की भाषाओं-बोलियों के शब्दों का व्यापक संग्रह है। इसमें अंगिका, अवधी, कन्नौजी, कुमाउँनी, गढ़वाली, बघेली, बज्जिका, बुंदेली, ब्रज, भोजपुरी, मगही, मैथिली और मालवी शामिल हैं। इस शब्दकोश में शब्दों के विस्तृत अर्थ, पर्यायवाची, विलोम, कहावतें और मुहावरे उपलब्ध हैं।

Additional information available

Click on the INTERESTING button to view additional information associated with this sher.

OKAY

About this sher

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi volutpat porttitor tortor, varius dignissim.

Close

rare Unpublished content

This ghazal contains ashaar not published in the public domain. These are marked by a red line on the left.

OKAY